HGJB-startthema

Volhouden in vertrouwen

De zomervakantie was een tijd van ontspanning, maar nu is alles weer in volle gang: op het werk is het nog drukker dan voor de vakantie, het gezin vraagt je aandacht en het jeugdwerk in de kerk staat weer voor de deur. Het startthema van de HGJB, ‘hou vol!’, is in dat kader goed gekozen – maar hoe bewaar je, te midden van alles wat er van je gevraagd wordt, de rust?

Soms lijkt het alsof het jeugdwerk in de kerk steeds vaker in een soort ‘paniekmodus’ wordt uitgevoerd. Het gevoel overheerst dat, als we nu niets doen, de kerk over twintig jaar leeg zal zijn, of in elk geval zal worden gedomineerd door grijze hoofden. Met dat schrikbeeld voor ogen doen we er, begrijpelijkerwijs, alles aan om kinderen en jongeren binnenboord te houden. ‘Hou vol!’ is dan synoniem voor: met op elkaar geklemde kaken en in volle vastberadenheid de jongere koste wat kost in de kerkbank houden. Het leidt meestal niet tot met jeugd gevulde kerkbanken, wel tot verkrampte jeugdwerkers en opgebrande jeugdambtsdragers.

Het moge duidelijk zijn dat dit niet is wat de HGJB bedoelt met ‘hou vol!’ Krampachtig jeugdwerk is doorgaans niet het beste jeugdwerk, en de angst die erin doorsijpelt zal ongetwijfeld ook door jongeren worden opgepikt. In een recent interview met De Nieuwe Koers beklaagt de Amerikaanse theoloog Andrew Root zich over de ‘waanzin’ van een hollende kerk: ‘we proberen al zeker twintig jaar van alles. Maar hoe meer energie we erin steken, hoe erger het wordt.’ Wellicht een herkenbare verzuchting.

Niets doen

Wat moeten we dan wel doen? Daarop heeft Root een heel eenvoudig antwoord: niets. Dat betekent: niet onze eigen zaakjes willen regelen, maar wachten op God. Hópen op God, het van Hem verwachten. Root vergelijkt het koste wat kost willen groeien met de vruchtbaarheidsgodsdiensten in het oude Kanaän: ‘Alles gaat om groei en vruchtbaarheid: meer bezoekers, meer budget, meer activiteiten. Het is haast Silicon Valley-logica die de kerk beheerst.’ Dat is dus niet de bedoeling.

Niets doen. Dat klinkt wel heel gemakkelijk… maar is dat echt zo? Er gaat een heel confronterende boodschap schuil achter de oproep van Root. Het zou namelijk zomaar kunnen dat ons harde werken een teken is van ongeloof. Ongeloof? Inzet voor de kerk is toch juist een teken van geloof? Dat kan zeker, maar schuilt er achter dat harde werken toch ook niet ergens de angst dat het zonder ons niets wordt? Dat de toekomst van de kerk van onze inzet afhangt, of dat de toekomst van de kerk van de jeugd afhangt? Als we dat denken, is de uitspraak van Dietrich Bonhoeffer ontnuchterend, maar tegelijk bevrijdend: ‘de geest van de jeugd is niet de Heilige Geest, de toekomst van de kerk is niet de jeugd, maar alleen de Heer Jezus Christus.’ De kerk is veilig in Zijn handen – en niet in de handen van de hippe jeugdpastor of de hardwerkende jeugdouderling. Ons harde werk zou wel eens gedreven kunnen zijn door de stille angst dat God de kerk uit Zijn handen heeft laten glippen…

Loslaten

De woorden van Bonhoeffer klinken misschien als een oordeel over onze inzet in het jeugdwerk, maar zo’n oordeel is uiteindelijk altijd bevrijdend. Het is bevrijdend om te horen dat de toekomst van de kerk niet afhangt van onze inzet, dat we niet nog harder hoeven te lopen om het jeugdwerk tot een succes te laten zijn. Het begin- en eindpunt van al het werk in de kerk is het werk van God. Hij roept zijn gemeente samen, jong en oud, en hij zal zijn kerk door de tijd heen dragen. Dat geeft rust. Vanuit die rust mogen wij ons werk in de kerk voortzetten, in afhankelijkheid van de Heer van de kerk.

‘Hou vol!’ betekent dus niet ‘nog even op je tanden bijten en nog harder werken’, maar ‘blijf het van God verwachten.’ Zo’n leven in verwachting is misschien wel het moeilijkste wat er is. Het betekent dat je de controle uit handen moet geven. Dat je moet accepteren dat dingen misschien niet zo gaan als jij zou willen. Dat de groei van de kerk uitblijft. Dat er dit jaar wéér minder jongeren op de catechisatie zijn. En dan niet in paniek raken, maar trouw je ogen op Christus gericht houden en alles van hem verwachten.

Hoop

‘Leven in verwachting’ kan beteken dat je weg, of de weg van je gemeente, door de woestijn gaat – misschien wel veertig jaar lang. Het kan betekenen dat je de vruchten van je werk niet zult zien. Het kan betekenen dat je in een situatie komt waarin alles uitzichtloos lijkt. En dan toch: blijven hopen op de God die nieuw leven geeft, door de dood heen. In het vertrouwen op die God is rust te vinden, ook in de drukte van het jeugdwerk. We mogen rusten in de wetenschap dat Hij Zijn weg gaat met onze kinderen, met de jongeren van de gemeente. Als we vanuit die rust leven en werken, zullen de jongeren dat merken. Zij zullen iets proeven van een vertrouwen op de levende God, die zijn kerk niet loslaat. Dat zal hen nieuwsgierig maken. Ze zullen ook iets proeven van de aandacht die er voor hen is nu de rust in het jeugdwerk is weergekeerd.

‘Hou vol!’ – met die aanmoediging gaan we, vol geloof en vertrouwen, een prachtig nieuw jeugdwerkseizoen tegemoet, uitziende naar mooie ontmoetingen, goede gesprekken. Naar gedeelde vreugde en gedeeld verdriet. Uitziende, bovenal, naar Christus, de toekomst van de kerk.

HGJB-Startthema

Ieder jaar ondersteunt de HGJB de start van het winterwerk met een startthema, uitgewerkt in een aantal handige hulpmiddelen, die gemeenten gratis kunnen downloaden: een basiskatern, een katern voor de opening van het winterwerk (startweekend), een programma voor een startavond met leidinggevenden en een katern voor de startzondag (incl. preekschets). Het jaarthema voor seizoen 2023-2024 is ‘Hou vol!’

Ontdek meer